Bài báo dưới đây đã lột tả đúng bản chất con người Bộ trưởng Đinh La Thăng. Đất nước mình cần lắm những người như Đinh La Thăng và cũng cần lắm những người biết nhìn nhận và đánh giá cán bộ một cách chuẩn xác, khách quan như bác Vũ Mão. Cảm ơn tác giả Ngọc Quang và báo Giáo dục Việt Nam đã cung cấp cho độc giả một bài báo hay, hữu ích nhiều như thế...
(Snow Autumn)
(Snow Autumn)
ÔNG VŨ MÃO: "TÔI KHÔNG LẠ GÌ
ANH ĐINH LA THĂNG ..."
ANH ĐINH LA THĂNG ..."
(Theo Ngoc Quang - GDVN) Đúng vào lúc bài toán giao thông Hà Nội và TP.HCM trở nên nóng hơn bao giờ hết, ông Vũ Mão – Nguyên Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội đã dành cho Báo Giáo dục Việt Nam những chia sẻ, đánh giá về Bộ trưởng Đinh La Thăng.
Giải mã “hiện tượng Đinh La Thăng”
-Kể từ khi nhậm chức, Bộ trưởng Đinh La Thăng nổi lên như một “hiện tượng”, đó là chuyện “trảm tướng”, “vi hành” bằng xe buýt, cấm cán bộ lãnh đạo của Bộ GTVT chơi golf... Ông nghĩ gì về Bộ trưởng Thăng và những việc làm ấy?
-Ông Vũ Mão: Tôi hoan nghênh và ủng hộ những việc làm thể hiện tư duy, phong cách mạnh mẽ của của Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng. Có thể nói rằng, đó là những việc làm cần thiết với một người có cương vị ở cấp Bộ trưởng. Đất nước chúng ta cần phải có những con người như thế. Hiện nay, dư luận đồng tình với Bộ trưởng Thăng rất nhiều, những ý kiến qua lại cũng không ít, tôi cho đó là chuyện bình thường.
Cuộc sống của nhân dân ta, tình hình của đất nước ta đang đặt ra những vấn đề cấp bách, yêu cầu chúng ta phải giải quyết và rất cần có những con người dám chịu trách nhiệm để giải quyết. Vấn đề ùn tắc giao thông, vấn đề tai nạn giao thông là một trong những vấn đề bức xúc của cuộc sống hiện nay. Không thể để tình trạng ấy kéo dài hơn nữa, vì thế những việc làm của Bộ trưởng Đinh La Thăng thể hiện trách nhiệm và tình cảm với nhân dân.
-Nhưng dường như vẫn còn rất nhiều ý kiến chưa đồng tình trong đó có cả những cán bộ lãnh đạo, thưa ông?
-Ông Vũ Mão: Người trong cuộc thì phải hành động cụ thể, đôi khi buộc phải đưa ra những quyết định cứng rắn (thậm chí là chưa có tiền lệ), nhưng quyết định ấy thể hiện rõ ràng đó là ý thức trách nhiệm với công việc thì rất tốt. Tôi cho rằng, quyết định ấy được khoảng 70% ủng hộ đã là tốt lắm rồi, được khoảng 70% dư luận đồng tình cũng là thuận lợi, chứ không có việc gì mà lại nhận được sự tán thành 100% cả.
Tôi cho rằng, những gì có được ở Đinh La Thăng ngày hôm nay là cả một quá trình tích lũy, rèn luyện nhiều năm – quan trọng là ở chỗ đó và cũng phải thấy đây là kết quả của cả một quá trình đào tạo cán bộ lâu dài của Đảng, Nhà nước và Đoàn thể của chúng ta.
-Nói như vậy thì có phải ông đã hiểu tường tận về Bộ trưởng Thăng?-Ông Vũ Mão: Tôi hoan nghênh và ủng hộ những việc làm thể hiện tư duy, phong cách mạnh mẽ của của Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng. Có thể nói rằng, đó là những việc làm cần thiết với một người có cương vị ở cấp Bộ trưởng. Đất nước chúng ta cần phải có những con người như thế. Hiện nay, dư luận đồng tình với Bộ trưởng Thăng rất nhiều, những ý kiến qua lại cũng không ít, tôi cho đó là chuyện bình thường.
Cuộc sống của nhân dân ta, tình hình của đất nước ta đang đặt ra những vấn đề cấp bách, yêu cầu chúng ta phải giải quyết và rất cần có những con người dám chịu trách nhiệm để giải quyết. Vấn đề ùn tắc giao thông, vấn đề tai nạn giao thông là một trong những vấn đề bức xúc của cuộc sống hiện nay. Không thể để tình trạng ấy kéo dài hơn nữa, vì thế những việc làm của Bộ trưởng Đinh La Thăng thể hiện trách nhiệm và tình cảm với nhân dân.
-Nhưng dường như vẫn còn rất nhiều ý kiến chưa đồng tình trong đó có cả những cán bộ lãnh đạo, thưa ông?
-Ông Vũ Mão: Người trong cuộc thì phải hành động cụ thể, đôi khi buộc phải đưa ra những quyết định cứng rắn (thậm chí là chưa có tiền lệ), nhưng quyết định ấy thể hiện rõ ràng đó là ý thức trách nhiệm với công việc thì rất tốt. Tôi cho rằng, quyết định ấy được khoảng 70% ủng hộ đã là tốt lắm rồi, được khoảng 70% dư luận đồng tình cũng là thuận lợi, chứ không có việc gì mà lại nhận được sự tán thành 100% cả.
Tôi cho rằng, những gì có được ở Đinh La Thăng ngày hôm nay là cả một quá trình tích lũy, rèn luyện nhiều năm – quan trọng là ở chỗ đó và cũng phải thấy đây là kết quả của cả một quá trình đào tạo cán bộ lâu dài của Đảng, Nhà nước và Đoàn thể của chúng ta.
-Ông Vũ Mão: Tôi nói tới Đoàn thể là vì có liên quan tới Đoàn Thanh niên. Tôi nhớ lại quãng thời gian đầu những năm 80 của thế kỷ XX, Đoàn Thanh niên đã nhận lấy trách nhiệm tham gia vào Công trường xây dựng Nhà máy thủy điện Hòa Bình trên Sông Đà và được Hội đồng Bộ trưởng lúc đó ra Quyết định công nhận đó là “Công trường thanh niên Cộng sản Sông Đà”. Ở đầu giai đoạn này, Đinh La Thăng tốt nghiệp Đại học Tài Chính và về công tác tại Tổng Công ty Xây dựng Sông Đà, trực tiếp tham gia công việc tại “Công trường thanh niên Cộng sản Sông Đà”. Những ai được tham gia làm việc tại công trường đó, từ cán bộ kỹ thuật, cán bộ nghiệp vụ cho tới những công nhân đều thấm thuần tư tưởng, mang trong mình dòng máu của người thanh niên cộng sản. Họ được sống trong không khí sôi sục ấy là niềm tự hào và hạnh phúc. Đinh La Thăng là một trong những người có may mắn như thế và đã trưởng thành trong môi trường sống động của một tập thể trong sáng.
Tôi nghĩ rằng, với sự nhạy cảm của lớp thanh niên, được bồi đắp bởi những tư duy mới và phong cách cộng sản như vậy, Đinh La Thăng đã trưởng thành và cống hiến. Từ một cán bộ trẻ tuổi, sau gần 10 năm, anh Thăng đã trở thành một cán bộ giỏi về chuyên môn và tích cực tham gia vào công tác Đoàn, rồi trở thành Bí thư Đoàn thanh niên Tổng Công ty Xây dựng Sông Đà – một Thủ lĩnh Thanh niên tiêu biểu trong cả nước.
Tính quyết đoán của Đinh La Thăng ngày hôm nay được hình thành từ ngày ấy, tất nhiên là trước đó thì phải kể đến sự ảnh hưởng của cha mẹ, gia đình và của quê hương. Tuy nhiên, môi trường làm việc, sự phấn đấu đầy gian khổ thời bấy giờ mới chính là yếu tố quyết định hình thành nên sự mạnh mẽ trong tính cách của Đinh La Thăng.
Có thể nói, tôi không lạ gì anh Thăng hay những ai biết tới anh ấy từ gần 30 năm về trước thì sẽ thấy được ở Bộ trưởng giao thông sự thông minh, trẻ trung, nhạy cảm, vui tính, đôi khi hài hước và đồng thời trong công việc thì mạnh mẽ và quyết đoán. Có người đã nhận xét rằng phong cách của Đinh La Thăng là “phong cách công trường” – tức là “đốc chiến”. Điều đó là phù hợp với quá trình trưởng thành của Thăng. Tôi nghiệm ra rằng, những ai đã qua cái “nghề” công trường và cái “nghề” thanh niên thì thường có phong cách ấy.
Tôi nghĩ rằng, với sự nhạy cảm của lớp thanh niên, được bồi đắp bởi những tư duy mới và phong cách cộng sản như vậy, Đinh La Thăng đã trưởng thành và cống hiến. Từ một cán bộ trẻ tuổi, sau gần 10 năm, anh Thăng đã trở thành một cán bộ giỏi về chuyên môn và tích cực tham gia vào công tác Đoàn, rồi trở thành Bí thư Đoàn thanh niên Tổng Công ty Xây dựng Sông Đà – một Thủ lĩnh Thanh niên tiêu biểu trong cả nước.
Tính quyết đoán của Đinh La Thăng ngày hôm nay được hình thành từ ngày ấy, tất nhiên là trước đó thì phải kể đến sự ảnh hưởng của cha mẹ, gia đình và của quê hương. Tuy nhiên, môi trường làm việc, sự phấn đấu đầy gian khổ thời bấy giờ mới chính là yếu tố quyết định hình thành nên sự mạnh mẽ trong tính cách của Đinh La Thăng.
Có thể nói, tôi không lạ gì anh Thăng hay những ai biết tới anh ấy từ gần 30 năm về trước thì sẽ thấy được ở Bộ trưởng giao thông sự thông minh, trẻ trung, nhạy cảm, vui tính, đôi khi hài hước và đồng thời trong công việc thì mạnh mẽ và quyết đoán. Có người đã nhận xét rằng phong cách của Đinh La Thăng là “phong cách công trường” – tức là “đốc chiến”. Điều đó là phù hợp với quá trình trưởng thành của Thăng. Tôi nghiệm ra rằng, những ai đã qua cái “nghề” công trường và cái “nghề” thanh niên thì thường có phong cách ấy.
“Dân người ta biết cả đấy…”
-Ông coi những việc làm của Bộ trưởng Thăng vừa qua là bình thường, là việc đương nhiên phải làm… còn với nhiều người dân thì đó lại là “hiện tượng”. Ông có thể lý giải điều này?
-Ông Vũ Mão: “Ai cũng chọn việc nhẹ nhàng, gian khổ biết nhường phần ai…”, đó là một câu hát có thể phản ánh được tâm tư của Đinh La Thăng và nhiều cán bộ cấp cao luôn ngày đêm tâm huyết với những vấn đề nóng bỏng của đất nước. Theo tôi điều quan trọng nhất đối với những người giữ trọng trách như Đinh La Thăng là cần có động cơ trong sáng, mọi hành động và việc làm luôn hướng về nhân dân. Đã làm lãnh đạo thì ai cũng có một chút quyền lợi, nếu không phải vậy thì chẳng ai phấn đấu làm lãnh đạo, nhưng có những lúc phải biết dẹp bỏ cái tôi để ưu tiên cho đại cục. Dân người ta biết cả đấy, ai làm được việc gì tốt, làm vì nhân dân, ai chỉ nói hay mà làm dở thì rốt cuộc cũng lộ ra hết cả.
Thí dụ như việc vừa qua Đinh La Thăng cấm cán bộ lãnh đạo chơi golf, nhiều ý kiến phản biện cho rằng như vậy là vi phạm quyền này quyền khác, nhưng tôi cho rằng ở một khía cạnh nào đó thì quyết định của Bộ trưởng cũng có cái lý. Điều đó thể hiện là chúng ta đang có quá nhiều vấn đề thời sự mà ngành giao thông chưa giải quyết được, trong khi đó có một số cán bộ còn dửng dưng, thậm chí vô cảm với những yêu cầu chính đáng của nhân dân.
-Một số ý kiến cho rằng, văn bản này là trái luật, quan điểm của ông thì sao?Thí dụ như việc vừa qua Đinh La Thăng cấm cán bộ lãnh đạo chơi golf, nhiều ý kiến phản biện cho rằng như vậy là vi phạm quyền này quyền khác, nhưng tôi cho rằng ở một khía cạnh nào đó thì quyết định của Bộ trưởng cũng có cái lý. Điều đó thể hiện là chúng ta đang có quá nhiều vấn đề thời sự mà ngành giao thông chưa giải quyết được, trong khi đó có một số cán bộ còn dửng dưng, thậm chí vô cảm với những yêu cầu chính đáng của nhân dân.
-Ông Vũ Mão: Việc ra văn bản để khắc phục những thiếu sót đó để điều hành công việc tốt hơn là cần thiết, còn nội dung của văn bản cần phải tuân thủ các quy phạm pháp luật. Còn có coi những việc làm ấy là “hiện tượng” hay không là do quan niệm của mỗi người. Dư luận rất có lý khi gọi những việc làm của Đinh La Thăng là “hiện tượng”, bởi vì hiện nay còn có những cán bộ có cương vị và thẩm quyền tương tự như thế mà lại “trầm” quá. Có lẽ, họ muốn giữ “hòa khí”, muốn “yên ổn” nếu không muốn nói là muốn “yên thân”.
Vẫn biết rằng, con người ta không ai có thể là toàn diện cả, nhưng đã là người lãnh đạo thì phải khiêm tốn, nâng cao tinh thần học hỏi không ngừng để hoàn thiện chính mình. Đồng thời, đã là người lãnh đạo thì họ phải xứng đáng là Thủ lĩnh, biết tập hợp đông đảo những người tài giỏi, thậm chí tài giỏi hơn cả mình thì mọi việc mới có hiệu quả và thành công.
-Nhưng một nhiệm kỳ làm Bộ trưởng chỉ có 5 năm thì khi “hoàn thiện mình” cũng đã hết nhiệm kỳ rồi…?
-Ông Vũ Mão: 5 năm là khoảng thời gian không ngắn. Với khoảng thời gian đó, nếu dốc hết sức mình cho công việc, sống thanh bạch và trong sáng, không tham nhũng thì một vị Bộ trưởng cũng có thể chứng minh được tài năng của mình. Thước đo hiệu quả công việc và uy tín có được chính là sự ghi nhận và đánh giá của nhân dân. Rõ ràng rằng, chúng ta không thể chấp nhận cái kiểu “tư duy nhiệm kỳ”như thế!
-Một số cán bộ trong một nhiệm kỳ không phát huy được hiệu quả công tác có phải là do đặt nhầm vị trí, thưa ông?
-Một số cán bộ trong một nhiệm kỳ không phát huy được hiệu quả công tác có phải là do đặt nhầm vị trí, thưa ông?
-Ông Vũ Mão: Khái niệm đặt nhầm vị trí cũng cần trao đổi làm cho rõ hơn. Tôi cho rằng, trong công tác cán bộ phải công tâm, phải lấy tiêu chuẩn để xem xét, cân nhắc để bổ nhiệm vào đúng vị trí. Tiêu chuẩn là gì? Ai cũng hiểu được, đó là Đức và Tài, bây giờ người ta hay dùng cụm từ “Tâm và Tầm”, cũng rất đúng.
Có những trường hợp đề bạt cán bộ mà không đủ đức và tài thì ở bất cứ công việc nào thì họ cũng không thể hoàn thành được nhiệm vụ được giao. Trong trường hợp này, gọi là đặt nhầm vị trí cũng đúng; nhưng khốn khổ, đặt ở một vị trí khác thì họ cũng không thể hoàn thành được nhiệm vụ. Như thế thì có nên gọi là đặt nhầm hay không? Có lẽ nên gọi là chọn sai cán bộ... Tóm lại, khi một cán bộ không đủ tiêu chuẩn, không có đức lại không có tài thì dù bố trí ở vị trí nào họ cũng không thể hoàn thành được nhiệm vụ.
Bằng sự chiêm nghiệm của mình, tôi cho rằng, điều quan trọng với người làm lãnh đạo là dám đưa ra những quyết sách đột phá, tôi tin những người như anh Thăng hay anh Huệ (Bộ trưởng Bộ Tài chính) sẽ làm được những việc ấy. Điều quan trọng nhất là chủ trương phải đúng đắn, đã làm thì làm cho tới cùng, đừng e ngại một cách thái quá, tất nhiên người Việt Nam ta và người Á Đông nói chung ưa thích cách ứng xử tế nhị, nhưng việc gì dứt khoát là phải quyết, không được chần trừ, cũng đừng đổ lỗi tại điều gì cả.
Có những trường hợp đề bạt cán bộ mà không đủ đức và tài thì ở bất cứ công việc nào thì họ cũng không thể hoàn thành được nhiệm vụ được giao. Trong trường hợp này, gọi là đặt nhầm vị trí cũng đúng; nhưng khốn khổ, đặt ở một vị trí khác thì họ cũng không thể hoàn thành được nhiệm vụ. Như thế thì có nên gọi là đặt nhầm hay không? Có lẽ nên gọi là chọn sai cán bộ... Tóm lại, khi một cán bộ không đủ tiêu chuẩn, không có đức lại không có tài thì dù bố trí ở vị trí nào họ cũng không thể hoàn thành được nhiệm vụ.
Bằng sự chiêm nghiệm của mình, tôi cho rằng, điều quan trọng với người làm lãnh đạo là dám đưa ra những quyết sách đột phá, tôi tin những người như anh Thăng hay anh Huệ (Bộ trưởng Bộ Tài chính) sẽ làm được những việc ấy. Điều quan trọng nhất là chủ trương phải đúng đắn, đã làm thì làm cho tới cùng, đừng e ngại một cách thái quá, tất nhiên người Việt Nam ta và người Á Đông nói chung ưa thích cách ứng xử tế nhị, nhưng việc gì dứt khoát là phải quyết, không được chần trừ, cũng đừng đổ lỗi tại điều gì cả.
-Một số ý kiến cho rằng, Bộ trưởng Thăng đúng là dám nói dám làm, nhưng đôi khi tỏ ra nóng vội, gần đây nhất là chuyện đề nghị tiêu hủy xe đua. Bây giờ, ông Thăng đề xuất thay đổi giờ làm, hạn chế xe cá nhân… nhưng nhiều người lo ngại đời sống sẽ bị ảnh hưởng. Quan điểm của ông như thế nào?
-Ông Vũ Mão: Tôi thấy cũng có nhiều người đề cập tới vấn đề này rồi. Đầu tiên, tôi ủng hộ với chủ trương thay đổi giờ làm và giờ học để chống kẹt xe, nhưng tất nhiên để phát huy được tính hiệu quả cao và đảm bảo những năm sau này không bị tái diễn cảnh tắc đường như hiện nay thì cần nhiều giải pháp khác nữa. Đó là tính toán và điều chỉnh lại hạ tầng, phát triển mạnh các phương tiện giao thông công cộng, đẩy mạnh tốc độ phát triển các khu đô thị vệ tinh để giảm gánh nặng cho Hà Nội…
Như tôi đã nói, chủ trương tốt chưa chắc khi đi vào thực hiện đã tốt, bởi chủ trương chỉ là một ý tưởng lớn, chúng ta cảm nhận được thành quả, mà vấn đề ở đây rõ ràng là hơn 7 triệu dân ở Hà Nội không đi học, đi làm vào cùng một giờ thì sẽ bớt đi rất nhiều cảnh ùn tắc. Tuy nhiên, chúng ta cần nhiều ý tưởng nhỏ để đảm bảo hoàn thành ý tưởng lớn ấy, không phải cứ nói làm là làm được ngay, mà còn phải tính toán xem đời sống của nhân dân có ảnh hưởng lớn không.
Lâu nay, người ta đã quen với nếp sống ấy thì cũng phải có thời gian làm quen lại, nói ví von thì giống như khi bác sĩ tiêm thuốc kháng sinh cho bệnh nhân cũng phải thử trước.
Chúng ta cần sự phối hợp, sự ủng hộ toàn tâm toàn ý của thành phố, của các cơ quan khác nữa thì nhiệm vụ này mới hoàn thành. Và còn một điều quan trọng nữa, hãy tính toán cẩn thận để không phải đổi giờ nhiều lần, gây ra những “phản ứng phụ” với đời sống của hàng triệu người dân. Tôi tin tưởng và ủng hộ Bộ trưởng Thăng, vì những việc làm của anh ấy đã thể hiện rõ trách nhiệm ở vị trí lãnh đạo của mình.
-Theo ông thì chiếc ghế của Bộ trưởng Bộ Giao thông “nóng” hay những vấn đề thuộc Bộ này quản lý mới là “nóng”?-Ông Vũ Mão: Tôi thấy cũng có nhiều người đề cập tới vấn đề này rồi. Đầu tiên, tôi ủng hộ với chủ trương thay đổi giờ làm và giờ học để chống kẹt xe, nhưng tất nhiên để phát huy được tính hiệu quả cao và đảm bảo những năm sau này không bị tái diễn cảnh tắc đường như hiện nay thì cần nhiều giải pháp khác nữa. Đó là tính toán và điều chỉnh lại hạ tầng, phát triển mạnh các phương tiện giao thông công cộng, đẩy mạnh tốc độ phát triển các khu đô thị vệ tinh để giảm gánh nặng cho Hà Nội…
Như tôi đã nói, chủ trương tốt chưa chắc khi đi vào thực hiện đã tốt, bởi chủ trương chỉ là một ý tưởng lớn, chúng ta cảm nhận được thành quả, mà vấn đề ở đây rõ ràng là hơn 7 triệu dân ở Hà Nội không đi học, đi làm vào cùng một giờ thì sẽ bớt đi rất nhiều cảnh ùn tắc. Tuy nhiên, chúng ta cần nhiều ý tưởng nhỏ để đảm bảo hoàn thành ý tưởng lớn ấy, không phải cứ nói làm là làm được ngay, mà còn phải tính toán xem đời sống của nhân dân có ảnh hưởng lớn không.
Lâu nay, người ta đã quen với nếp sống ấy thì cũng phải có thời gian làm quen lại, nói ví von thì giống như khi bác sĩ tiêm thuốc kháng sinh cho bệnh nhân cũng phải thử trước.
Chúng ta cần sự phối hợp, sự ủng hộ toàn tâm toàn ý của thành phố, của các cơ quan khác nữa thì nhiệm vụ này mới hoàn thành. Và còn một điều quan trọng nữa, hãy tính toán cẩn thận để không phải đổi giờ nhiều lần, gây ra những “phản ứng phụ” với đời sống của hàng triệu người dân. Tôi tin tưởng và ủng hộ Bộ trưởng Thăng, vì những việc làm của anh ấy đã thể hiện rõ trách nhiệm ở vị trí lãnh đạo của mình.
-Ông Vũ Mão: Nếu nói là ghế Bộ trưởng Giao thông “nóng” thì Bộ nào không nóng? Tôi cho rằng ở vào các vị trí của Bộ trưởng thì trách nhiệm của họ đều nặng nề chứ không phải là người này nặng, người khác thì nhẹ. Bộ Tài chính cũng “nóng” chứ, Bộ Kế hoạch & Đầu tư cũng rất “nóng” – tiền của đổ vào đâu, đầu tư vào đâu, cắt giảm chỗ nào, đầu tư chỗ nào? Bộ Tài Nguyên & Môi trường cũng “nóng” quá đi chứ, đất đai vốn là tâm điểm của báo chí nhiều năm qua, Nhà nước thì bị thất thoát, người dân cũng bị mất đất (được đền bù quá thấp, không giúp họ tạo dựng nghề nghiệp mới), tiền của lại chảy vào túi của một số người… nhưng những cái đó, người dân không nhìn thấy hàng ngày như là chuyện kẹt xe, tai nạn giao thông đấy thôi.
-Vậy ông có lời khuyên gì dành cho Bộ trưởng Thăng không?
-Ông Vũ Mão: Nhân đây, tôi cũng gửi lời tới anh Đinh La Thăng rằng, chủ trương tốt nhưng cần phải tính toán thật kỹ lưỡng, phải rất cẩn trọng trước mỗi quyết định để xem xét hệ lụy kéo theo là cái gì? Cái được và cái mất là gì để có quyết sách cho đúng đắn.
Bản thân tôi và nhiều người khác cũng ủng hộ việc phải tập trung chống nạt kẹt xe, giảm tai nạn giao thông và quan tâm xây dựng cơ sở hạ tầng để đáp ứng tình hình phát triển, nhưng dùng biện pháp gì, tính toán ra sao thì hiện tại chưa được rõ ràng cho lắm. Lúc này, tôi nghĩ cần phải phát huy sức mạnh tập thể, kêu gọi các nhà khoa học đóng góp ý kiến, thậm chí có thể tổ chức các cuộc thi để chọn ra giải pháp.
-Cũng có ý kiến nói rằng, ông Thăng vốn không phải người của ngành giao thông, có lẽ sẽ rất khó thành công ở vị trí này?
-Ông Vũ Mão: Tôi không nghĩ vậy, vì điều quan trọng nhất với người làm lãnh đạo cấp cao là tầm tư duy chiến lược, vì họ là chính khách. Ở các nước, từ lâu rồi, người ta đã quan niệm và làm như thế. Tất nhiên, khối lượng công việc ở Bộ Giao thông – Vận tải là quá lớn, những khó khăn vướng mắc trong cơ chế quản lý từ hời bao cấp vẫn còn vương vất đây đó, cơ chế quản lý mới chưa được trọn vẹn, tình trạng “nửa nạc nửa mỡ” vẫn còn khá phổ biến.
Những bất cập to lớn ấy là rào cản không dễ gì một sớm một chiều thay đổi được. Chính vì vậy mới đòi hỏi người lãnh đạo phải có tư duy ở tầm chiến lược, có năng lực của chính khách, phải có tâm huyết, tính chiến đấu cao giống như khi ra chiến trường vậy. Có thể là phải “một mất một còn” may ra mới xoay chuyển được tình thế.
Anh Đinh La Thăng là người từng trải. Ai cũng biết anh Thăng vốn là “dân tài chính” mà đã lãnh đạo tốt Tổng Công ty xây dựng Sông Đà, được là một trong 5 Doanh nghiệp Nhà nước có “chân” trong Quốc hội Khóa XI. Anh Thăng đã làm tròn nhiệm vụ của Phó Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế, rồi làm tốt vai trò Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Quốc gia. Tôi nghĩ anh Thăng có đủ năng lực, có đủ kinh nghiệm để xử lý các tình huống, hoàn thành nhiệm vụ ở cương vị mới này.
-Lâu nay, chúng ta đã nghe quá nhiều lời hứa của các Bộ trưởng, nhưng kết quả thì không được như mong muốn. Theo ông thì có cần phải giám sát thật chặt chẽ lời hứa của các Bộ trưởng cũng như kế hoạch đề ra của nhiệm kỳ?
-Ông Vũ Mão: Thực tế chúng ta có quy định về công tác giám sát và bỏ phiếu tín nhiệm, hai cái đó rất quan trọng, cần phải làm. Tuy nhiên, tôi thấy mức độ giám sát của các cơ quan thuộc Quốc hội, có những việc chưa sâu sát, hiệu quả giám sát chưa cao. Quy định bỏ phiếu tín nhiệm cũng chưa thực hiện được vì chưa thống nhất được nhận thức, cho nên chưa thể làm được. Đó là nỗi buồn day dứt trong tôi từ nhiều khóa nay. Theo tôi, Khóa XIII này phải chấn chỉnh lại cách làm và phải làm thật.
Làm việc ở Quốc hội lâu năm, tôi rút ra, công tác ở Quốc hội có thể là khó mà cũng có thể là dễ bởi vì lâu nay Quốc hội giám sát các cơ quan khác chứ có ai giám sát Quốc hội đâu! Vì thế, các cơ quan của Quốc hội cần làm tốt hơn nữa chức năng giám sát của mình. Ước vọng của nhân dân là các Luật và các Nghị quyết của Quốc hội đi thẳng vào cuộc sống. Ước vọng của nhân dân là các Bộ trưởng hứa ít làm nhiều. Nhân dân là người trực tiếp được thụ hưởng những thành quả ấy, niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước cũng được tăng dần lên từ chính những điều thiết thực ấy. Nói tóm lại, chúng ta cần phải nâng cao chất lượng hoạt động của cả hệ thống chính trị.
*************
Những ai đã quen với tác phong làm việc của ông – trong đó có tôi – sẽ không bao giờ nỡ “chiếm đoạt” thời gian của ông, thứ thời gian mà có thể với tôi hoặc với bạn thường thừa thãi, nhưng với ông thì luôn quý hiếm, phải tiết kiệm từng phút. Do Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đang diễn ra, khiến ông phải có mặt ở Hà Nội. Nhưng hễ xuất hiện khoảng trống nào, lập tức công việc lấp đầy ngay tức khắc.
Tôi nhớ là sau khi nhận lời với tờ báo nọ, trong nỗi lo lắng, tôi bỏ ra mấy đêm liền để phác thảo vài ba cách tiếp cận ông Chủ tịch, ở những hướng khác nhau. Hướng nào cũng vô cùng hấp dẫn, phong phú về tư liệu sống, đủ để tạo ra cảm hứng mạnh mẽ khi đặt bút. Theo chính gợi ý của ông Tổng biên tập tờ báo đặt bài tôi, thì nên tiếp cận Đinh La Thăng ở khía cạnh ông đã đem đến cho ngành Dầu khí một phong cách làm việc mới và một nếp sống văn hóa mang tên Dầu khí. Tiếp cận hướng này, tôi có thể khai thác tư liệu về ông từ khi còn ở Hòa Bình và thời gian ông làm Phó bí thư Thừa Thiên – Huế, nơi ông để lại “một phong cách làm việc hoàn toàn mới” như lời nhận xét đầy thán phục của lãnh đạo tỉnh hôm chia tay ông.
Quyết định thứ nhất: Ông dùng quyền của mình chọn thầu Dự án thu gom khí mỏ Rồng – Đồi Mồi, thay vì đưa ra đấu thầu lại. Nguyên do là thế này. Mỗi ngày mỏ Rồng – Đồi Mồi phải đốt bỏ lượng khí khổng lồ trị giá 200.000USD. Đây là lãng phí rất lớn và gây ô nhiễm môi trường. Chậm một ngày thu gom, là mất đi của đất nước ngần ấy tiền. Mà đấu thầu lại, phải qua các trình tự thủ tục, sẽ chậm hoàn thành dự án hơn chọn thầu luôn rất nhiều. Ông dựa vào đó để ra cái quyết định ghê gớm kia. Đó là một quyết định có thể đi bay cái chức Chủ tịch Hội đồng quản trị của ông.
-Ông Vũ Mão: Nhân đây, tôi cũng gửi lời tới anh Đinh La Thăng rằng, chủ trương tốt nhưng cần phải tính toán thật kỹ lưỡng, phải rất cẩn trọng trước mỗi quyết định để xem xét hệ lụy kéo theo là cái gì? Cái được và cái mất là gì để có quyết sách cho đúng đắn.
Bản thân tôi và nhiều người khác cũng ủng hộ việc phải tập trung chống nạt kẹt xe, giảm tai nạn giao thông và quan tâm xây dựng cơ sở hạ tầng để đáp ứng tình hình phát triển, nhưng dùng biện pháp gì, tính toán ra sao thì hiện tại chưa được rõ ràng cho lắm. Lúc này, tôi nghĩ cần phải phát huy sức mạnh tập thể, kêu gọi các nhà khoa học đóng góp ý kiến, thậm chí có thể tổ chức các cuộc thi để chọn ra giải pháp.
-Cũng có ý kiến nói rằng, ông Thăng vốn không phải người của ngành giao thông, có lẽ sẽ rất khó thành công ở vị trí này?
-Ông Vũ Mão: Tôi không nghĩ vậy, vì điều quan trọng nhất với người làm lãnh đạo cấp cao là tầm tư duy chiến lược, vì họ là chính khách. Ở các nước, từ lâu rồi, người ta đã quan niệm và làm như thế. Tất nhiên, khối lượng công việc ở Bộ Giao thông – Vận tải là quá lớn, những khó khăn vướng mắc trong cơ chế quản lý từ hời bao cấp vẫn còn vương vất đây đó, cơ chế quản lý mới chưa được trọn vẹn, tình trạng “nửa nạc nửa mỡ” vẫn còn khá phổ biến.
Những bất cập to lớn ấy là rào cản không dễ gì một sớm một chiều thay đổi được. Chính vì vậy mới đòi hỏi người lãnh đạo phải có tư duy ở tầm chiến lược, có năng lực của chính khách, phải có tâm huyết, tính chiến đấu cao giống như khi ra chiến trường vậy. Có thể là phải “một mất một còn” may ra mới xoay chuyển được tình thế.
Anh Đinh La Thăng là người từng trải. Ai cũng biết anh Thăng vốn là “dân tài chính” mà đã lãnh đạo tốt Tổng Công ty xây dựng Sông Đà, được là một trong 5 Doanh nghiệp Nhà nước có “chân” trong Quốc hội Khóa XI. Anh Thăng đã làm tròn nhiệm vụ của Phó Bí thư Tỉnh ủy Thừa Thiên-Huế, rồi làm tốt vai trò Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Dầu khí Quốc gia. Tôi nghĩ anh Thăng có đủ năng lực, có đủ kinh nghiệm để xử lý các tình huống, hoàn thành nhiệm vụ ở cương vị mới này.
-Lâu nay, chúng ta đã nghe quá nhiều lời hứa của các Bộ trưởng, nhưng kết quả thì không được như mong muốn. Theo ông thì có cần phải giám sát thật chặt chẽ lời hứa của các Bộ trưởng cũng như kế hoạch đề ra của nhiệm kỳ?
-Ông Vũ Mão: Thực tế chúng ta có quy định về công tác giám sát và bỏ phiếu tín nhiệm, hai cái đó rất quan trọng, cần phải làm. Tuy nhiên, tôi thấy mức độ giám sát của các cơ quan thuộc Quốc hội, có những việc chưa sâu sát, hiệu quả giám sát chưa cao. Quy định bỏ phiếu tín nhiệm cũng chưa thực hiện được vì chưa thống nhất được nhận thức, cho nên chưa thể làm được. Đó là nỗi buồn day dứt trong tôi từ nhiều khóa nay. Theo tôi, Khóa XIII này phải chấn chỉnh lại cách làm và phải làm thật.
Làm việc ở Quốc hội lâu năm, tôi rút ra, công tác ở Quốc hội có thể là khó mà cũng có thể là dễ bởi vì lâu nay Quốc hội giám sát các cơ quan khác chứ có ai giám sát Quốc hội đâu! Vì thế, các cơ quan của Quốc hội cần làm tốt hơn nữa chức năng giám sát của mình. Ước vọng của nhân dân là các Luật và các Nghị quyết của Quốc hội đi thẳng vào cuộc sống. Ước vọng của nhân dân là các Bộ trưởng hứa ít làm nhiều. Nhân dân là người trực tiếp được thụ hưởng những thành quả ấy, niềm tin của nhân dân với Đảng và Nhà nước cũng được tăng dần lên từ chính những điều thiết thực ấy. Nói tóm lại, chúng ta cần phải nâng cao chất lượng hoạt động của cả hệ thống chính trị.
*************
NHỊP ĐẬP LỚN
"Tôi bắt đầu đặt bút viết phóng sự này về ông vào thời điểm mà rộ tin đồn rằng, ông sẽ phải rời chức Chủ tịch Hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam để làm Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải. Nhưng chẳng có bất cứ dấu hiệu nhỏ nào cho thấy ông sắp chuyển công tác, sắp rẽ sang một bước ngoặt quan trọng trong cuộc đời ông. Vẫn hàng núi công việc phải giải quyết, vẫn vào Nam, ra Bắc như con thoi" (Chu Quý-Petrotimes).
Đồng chí Đinh La Thăng thăm công nhân ở Nhà máy điện Nhơn Trạch 2
Những ai đã quen với tác phong làm việc của ông – trong đó có tôi – sẽ không bao giờ nỡ “chiếm đoạt” thời gian của ông, thứ thời gian mà có thể với tôi hoặc với bạn thường thừa thãi, nhưng với ông thì luôn quý hiếm, phải tiết kiệm từng phút. Do Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương đang diễn ra, khiến ông phải có mặt ở Hà Nội. Nhưng hễ xuất hiện khoảng trống nào, lập tức công việc lấp đầy ngay tức khắc.
Vì thế, để gặp được ông, tôi đã phải chờ đợi hàng tháng trời. Trót nhận lời với một tờ báo là sẽ viết về ông, tôi đâm ra lo lắng, sợ mình không hoàn thành lời hứa. Tôi phải nói thật với ông như vậy qua điện thoại, mong được gặp ông, một người không bao giờ sai hẹn, đồng cảm mà chiếu cố. Cuối cùng ông cũng dành cho tôi nửa buổi sáng ngày cuối tuần, như một ngoại lệ hiếm hoi.
Đã viết tới vài chục chân dung, vậy mà khi nhận lời viết về ông, thực ra trong lòng tôi cứ thấy mình thiếu tự tin, cái điều mà ít khi xảy ra với tôi. Là bạn của ông từ ngày còn ở công trường thủy điện, hiểu khá rõ tính cách của ông, nhưng tôi luôn linh cảm ông ngoại cỡ về tầm vóc so với hình dung của mình. Ông có nhiều thứ mà người khác phải lấy làm kỳ lạ. Đó là khả năng làm việc phi thường, sự dẻo dai phi thường, bản lĩnh cũng có thể nói là phi thường. Lúc nào cũng chỉ thấy ông chuẩn bị ra quyết định, những quyết định khiến người khác chóng mặt, đối tác nể phục và khiến người thân lo lắng.
Chỉ cần nhìn vào biểu đồ phát triển, sự hiện diện về địa lý của ngành Dầu khí trong thời gian hơn 5 năm qua, cũng đủ hiểu phần nào công việc mà ông phải làm. Nó khiến ta phải kinh ngạc! Nhưng khi tiếp xúc với ông thì lại chỉ thấy ông như một người bình dị, hài hước, nhân hậu và thân thiện. Ông rất khác người khi nói về bản thân và thường là vô cùng ngắn gọn. Ngắn gọn đến mức không đủ để ghi vài câu tóm tắt. Ông lại là người có óc thẩm mỹ tinh tế, sành sỏi chữ nghĩa, am hiểu văn chương nghệ thuật, vì thế khi viết về ông phải rất cẩn trọng, không phải vì để làm ông vừa lòng, mà vì chính danh dự của người viết.
Đồng chí Đinh La Thăng trao quà lưu niệm cho một đối tác Hàn Quốc
Tôi nhớ là sau khi nhận lời với tờ báo nọ, trong nỗi lo lắng, tôi bỏ ra mấy đêm liền để phác thảo vài ba cách tiếp cận ông Chủ tịch, ở những hướng khác nhau. Hướng nào cũng vô cùng hấp dẫn, phong phú về tư liệu sống, đủ để tạo ra cảm hứng mạnh mẽ khi đặt bút. Theo chính gợi ý của ông Tổng biên tập tờ báo đặt bài tôi, thì nên tiếp cận Đinh La Thăng ở khía cạnh ông đã đem đến cho ngành Dầu khí một phong cách làm việc mới và một nếp sống văn hóa mang tên Dầu khí. Tiếp cận hướng này, tôi có thể khai thác tư liệu về ông từ khi còn ở Hòa Bình và thời gian ông làm Phó bí thư Thừa Thiên – Huế, nơi ông để lại “một phong cách làm việc hoàn toàn mới” như lời nhận xét đầy thán phục của lãnh đạo tỉnh hôm chia tay ông.
Đó là nét dễ nhận thấy nhất trong số những dấu ấn mà ông để lại khi đến bất cứ đâu, ở Dầu khí thì dấu ấn này càng nổi trội. Ông đã thổi vào tinh thần mọi người, nhất là lớp trẻ, một luồng sinh khí mới. Họ tin theo ông rằng, muốn phát triển mạnh mẽ thì phải thay đổi, phải dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đưa ra những quyết định kịp thời có lợi cho tập thể. Điều quan trọng nhất là phải biết đặt lợi ích của đất nước lên trên hết. Họ bị thuyết phục bởi tìm thấy ở ông một chỗ dựa vững chắc cho những hành động của mình. Ông luôn đứng sau họ, sẵn sàng chia sẻ thành công cũng như thất bại. Ông khác người ở chỗ ấy. Lớp trẻ thần tượng ông cũng ở bản tính đậm tinh thần xả thân ấy. Những thay đổi bắt đầu từ đó. Sự ù lỳ, trông chờ nghe ngóng người xung quanh dần trở thành lạc lõng. Mọi người đều khao khát thể hiện mình trong công việc.
Phong cách ấy tất yếu phải đi kèm với một lối ứng xử mới. Đó là lối ứng xử lấy tình thương, sự quan tâm đến người khác làm nền tảng. Cũng là làm từ thiện nhưng ông không muốn thấy đó là hành động mủi lòng nhất thời, mà phải là nhu cầu tinh thần, nhu cầu hoàn thiện về nhân cách, đạo đức, lối sống. Nhờ thế mà Tập đoàn Dầu khí là nơi phong trào làm từ thiện phát triển rất mạnh mẽ. Mọi người cứ có điều kiện là nghĩ đến làm từ thiện. Đi theo hướng này, tôi có thể tìm tư liệu ở bất cứ đâu trong Tập đoàn. Còn nếu muốn khắc họa bản lĩnh, sự quyết đoán của ông, thì chỉ cần dựa vào hai việc ông làm khi mới tiếp nhận chức Chủ tịch Hội đồng quản trị Tổng Công ty Dầu khí (nay là Hội đồng thành viên Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam).
Đó là vụ cơ cấu lại bộ máy quản lý của Tổng Công ty, với cải cách chế độ tiền lương và việc chuyển Công ty PTSC từ Hà Nội vào thành phố Hồ Chí Minh. Trước ông có lẽ nhiều người cũng đã nghĩ đến việc đó. Có thể họ cũng biết như ông nếu không cải cách chế độ trả lương, thưởng và cơ cấu lại bộ máy quản lý, thì không thể tạo ra động lực phát triển. Ông hoàn toàn có thể mất bay chức Chủ tịch nếu bị sa lầy vào hai sự kiện ấy.
Thực tế thì ông cũng gặp khó khăn và cảm thấy bị cô lập một thời gian, nhất là sau quyết định điều chuyển ghê gớm kia, một việc đúng là ngoài mọi sức tưởng tượng về độ quyết liệt. Nhưng nhờ thế mà ngày nay, từ một công ty nhỏ, ít được biết tới, PTSC trở thành một con “khủng long” của Tập đoàn và cả khu vực. Đấy, giả dụ có thể khắc họa tâm trạng ông trước khi đưa ra hai quyết định đó. Ông dựa vào đâu để tin mình thành công? Ông có lường tới sự thất bại và khi đó điều gì sẽ xảy ra? Hàng loạt câu hỏi như vậy thật hấp dẫn và gây tò mò. Hoặc khi bị phản ứng dữ dội, bị vu cáo, bôi nhọ bằng đủ thứ phương tiện… lúc đó tinh thần của ông thế nào? Rồi khi mọi sự thành công thì ông nghĩ sao? Về mặt văn chương, tha hồ có đất mà tung tẩy. Vả lại, với ngần ấy thừa đủ để phác nên chân dung ông và chắc chắn không thiếu góc cạnh, đủ sức tạo một ấn tượng nghệ thuật cho người đọc.
Ngoài ra, vẫn còn nhiều kịch bản khác cho tôi lựa chọn. Giả dụ, muốn làm bật lên sự dũng cảm của ông thì có vô số sự kiện có thể đưa ra làm dẫn chứng. Quá nhiều là đằng khác. Vấn đề còn lại chỉ là lựa chọn tinh tường của người viết nữa thôi. Hoặc cũng có thể trở lại với quá khứ của ông hơn chục năm trước, để người đọc thấy được tính logic của những gì ông làm bây giờ, được bắt nguồn từ thời trai trẻ như thế nào. Chắc chắn sẽ thu hút rất nhiều sự tò mò. Mà tư liệu về giai đoạn này gắn với Đinh La Thăng là thứ dễ tìm nhất nếu ai từng quan tâm đến thời kỳ hậu Sông Đà hoặc quá trình quân tướng thủy điện tả tơi vì cơm áo, kéo nhau vào đánh thức Tây Nguyên và những miền đất mới. Lúc đó ông giống như một vị thủ lĩnh trẻ xông xáo không biết mệt và không biết sợ, chấp nhận mọi thách thức với hoàn cảnh. Ông nhanh chóng trở thành biểu tượng về sức mạnh ý chí cho lớp trẻ và làm yên lòng nhiều người tuổi xế chiều. Những ký ức tuyệt đẹp về ông còn lưu giữ nơi nhiều cuộc đời mà bạn muốn tìm họ không hề khó. Ông nổi tiếng bởi tài xoay chuyển tình thế, biến bại thành thắng, việc càng khó càng có hứng, chính là ấn tượng được tạo ra từ thời kỳ này.
Khi dẫn đội quân hết việc ở Hòa Bình, vào làm Thủy điện Yaly, giữa một Tây Nguyên bao la bí ẩn, ông nhìn ngay ra con đường sống cho hàng vạn người bằng một chương trình an sinh độc đáo có một không hai: Đó là xây dựng làng công nhân! Làm thế, ông tận dụng được tiềm năng đất đai mênh mông của vùng đất cao nguyên trù phú cho những người thợ kéo theo cả gia đình họ. Chỉ những người không chấp nhận lùi bước và luôn nghĩ về người khác như ông mới nghĩ ra phương cách đó! Nhờ thế mà hàng vạn người thở phào trước nỗi lo cơm áo cho mình và vợ con, để dốc lòng xây thủy điện, tạo ra bước ngoặt kỳ diệu Yaly.
Hoặc cũng có thể viết về ông như một người đam mê trẻ tuổi, đam mê đổi mới, với tính cách vừa bao dung nhưng cũng rất nghiêm khắc? Những người trẻ của Tập đoàn Dầu khí sẽ kể chuyện này rất hay và tôi có lẽ chỉ phải ghi chép lại thôi. Nhưng sau khi cân nhắc, xét đến cả khía cạnh nghệ thuật và tính thời sự của vấn đề lẫn khả năng của mình, tôi thiên về ý định sẽ bám theo hai sự kiện mang đậm dấu ấn Đinh La Thăng hơn cả. Trên thực tế thì ngoài ông ra, khó mà có ai khác dám làm như vậy, dám tin vào lương tâm mình một cách mạnh mẽ như vậy. Đó là hai quyết định “động trời” mà phần lớn những người ở cương vị của ông sẽ khôn ngoan né tránh.
Đồng chí Đinh La Thăng thăm và chúc tết một gia đình công nhân ở Nhà máy Đạm Cà Mau nhân dịp tết Tân Mão
Quyết định thứ nhất: Ông dùng quyền của mình chọn thầu Dự án thu gom khí mỏ Rồng – Đồi Mồi, thay vì đưa ra đấu thầu lại. Nguyên do là thế này. Mỗi ngày mỏ Rồng – Đồi Mồi phải đốt bỏ lượng khí khổng lồ trị giá 200.000USD. Đây là lãng phí rất lớn và gây ô nhiễm môi trường. Chậm một ngày thu gom, là mất đi của đất nước ngần ấy tiền. Mà đấu thầu lại, phải qua các trình tự thủ tục, sẽ chậm hoàn thành dự án hơn chọn thầu luôn rất nhiều. Ông dựa vào đó để ra cái quyết định ghê gớm kia. Đó là một quyết định có thể đi bay cái chức Chủ tịch Hội đồng quản trị của ông.
Còn quyết định thứ hai liên quan đến Dự án Điện Nhơn Trạch II. Dự án đã được đưa ra đấu thầu quốc tế. Phát hiện có sự nhập nhèm giữa số vốn thực góp và số quyền đại diện khi bỏ phiếu thầu để hưởng lợi, ông kiến nghị Chính phủ hủy kết quả đấu thầu và cho phép chỉ định thầu. Ông đem “thế chấp” chức vụ của mình để đảm bảo sẽ tiết kiệm cho Nhà nước 100 triệu USD nếu chấp nhận phương án của ông. Và ông đã đúng trong cả hai sự kiện, như câu trả lời của thực tế. Chỉ nghe thôi đã thấy hấp dẫn. Tôi dự định khi gặp ông, tôi sẽ xoáy sâu vào những chi tiết của hai sự kiện đó. Tôi muốn biết ý nghĩ nào đã thôi thúc ông hành động quyết đoán và mau lẹ, bất chấp rủi ro cá nhân như vậy.
Đặc biệt, ông có gì hậu thuẫn để một mình dám cưỡi lưng hổ? Nhiều lần ông tâm sự, với bất cứ quyết định nào, ông luôn dựa vào lời dạy của Hồ Chủ tịch: “Cái gì có lợi cho dân, cho nước thì phải dốc sức mà làm”. Ông bảo, chỉ cần tựa vào đó là biết mình nên làm gì và không nên làm gì. Một lời dạy vô cùng ngắn gọn, dễ nhớ, dễ làm theo nhưng không phải ai cũng nghĩ thế. Họ biết việc gì đó có lợi hay có hại cho đất nước, biết rất rõ là khác nhưng chỉ vì lo giữ bản thân mà không dám chịu trách nhiệm khi đưa ra quyết định. Đành rằng đó là giải thích quan trọng, được chính ông nói ra, nhưng vẫn có vẻ mang tính lý thuyết. Thực tế cuộc sống hẳn phải diễn ra phức tạp, tinh tế, nhiều biến cố hấp dẫn hơn nhiều. Tôi nhất định sẽ thuyết phục được ông giúp tôi về tư liệu để tôi khắc họa ông như một nhà lãnh đạo coi lợi ích chung cao hơn hết thảy, hơn cả danh dự, chức vụ của mình. Bởi vì ông đã hành xử đúng như thế và đánh giá như vậy cũng là công bằng đối với ông, giả sử cần có một sự ghi nhận nào đó.
Chuẩn bị kỹ lưỡng đến từng chi tiết như vậy nên tôi đã có chút tự tin và yên chí để gặp ông. Đó là một buổi sáng thanh bình hiếm có với ông. Thanh bình vì thời tiết khá đẹp, trong khi ông có thể thoải mái nói đủ thứ chuyện mà không bị ngắt quãng bởi những cú điện thoại, những báo cáo của thư ký, những nhắc nhở đến giờ phải đi họp, phải chủ trì hội nghị hoặc thăm nom ai đó trong Tập đoàn. Vẫn như mọi khi, mở đầu bao giờ ông cũng chủ động hỏi thăm con cái, công việc, cuộc sống của tôi và người thân, bạn bè.
Đôi khi tôi tự hỏi, làm sao ông bận như vậy mà vẫn có thể nhớ hết mọi chuyện nhỏ nhặt của người khác. Có những chuyện ông chỉ nghe một lần, nghe khi vẫn làm việc, nhưng hàng năm sau ông vẫn nhớ. Có những việc của người này nhưng do người khác kể lại, cũng trở thành mối quan tâm của ông. Nhiều người ngạc nhiên như tôi về điều này. Chỉ có thể lý giải vì ông có thói quen quan tâm đến người khác, như một nhu cầu. Tôi sợ làm mất thời gian của ông nên tranh thủ nêu ngay lý do của buổi làm việc. Ông ngồi nghe, mặt đang thư giãn, thanh thản bỗng đổi sang đầy tâm trạng.
Tôi tiếp tục thao thao về cách thức mà tôi sẽ phác họa chân dung ông. Tôi dẫn lại một số sự kiện, định bụng sẽ lấy đó làm bối cảnh, làm nền, làm gam chủ đạo, làm cái cốt cho toàn bộ bài viết v.v… Có lẽ tôi còn nói nhiều nữa… nhưng tôi bỗng dừng lại, linh cảm thấy hình như ông không hề để tâm đến điều tôi trình bày một cách đầy háo hức. Đáp lại, ông chỉ khẽ mỉm cười độ lượng. Có vẻ như ông đang nghĩ về chuyện gì đó chẳng liên quan đến công việc của tôi. Bởi mắt ông trở nên xa xôi cho dù chưa khi nào tôi thấy ông dễ gần như vậy. Giống như hồi ông rời khỏi Sông Đà vào Huế, tôi lại đọc thấy một nỗi day dứt sâu xa, những yêu thương bị nén xuống, những nuối tiếc xen lẫn sự lo lắng rất khó chia sẻ…
- Đừng nói gì về tất cả những thứ đó – ông nói giọng chân thành và thẳng thắn – Dù sao cũng cảm ơn tình cảm của ông, nhưng đó là công việc tôi phải làm, là bổn phận của tôi. Nếu không như vậy thì tôi ngồi đây suốt 5 năm rưỡi qua để làm gì. Những chuyện ông nói nghe thì ghê gớm, nhưng thật ra cũng đơn giản thôi mà. Nếu để mỗi ngày đất nước đỡ mất đi 200.000USD (ông muốn nói đến Dự án thu gom khí Rồng – Đồi Mồi), nếu biết có thể làm lợi cho Nhà nước 100 triệu USD (ý ông muốn nhắc tới Dự án Điện Nhơn Trạch II), thì cái chức Chủ tịch Tập đoàn của tôi đáng gì mà không đánh đổi. Những việc khác cũng thế. Nó là việc bình thường, việc phải làm cả thôi.
Nhịp đập lớn (Kỳ II)
" Không có sự hy sinh, không có những người đầu trần chân đất vác máy đi khoan, đi nhặt từng mẫu quặng, lặn lội lên rừng, xuống biển trong bom đạn, muỗi vắt, bệnh tật… thì làm sao có ngành Dầu khí như bây giờ. Không thể có được"
Đồng chí Đinh La Thăng (thứ 2 từ trái sang) kiểm tra xây dựng ở Nhà máy Nhơn Trạch 2
Nhưng những việc mà tôi còn chưa làm được trước khi chuyển công tác, thì lại không bình thường chút nào – ông Chủ tịch bỗng thở dài – Nó khiến tôi day dứt ông ạ. Mọi người cứ thấy ngành Dầu khí hút tài nguyên lên rồi bán lấy tiền. Nhưng họ đâu biết còn nhiều người lao động của chúng tôi chưa thực sự được trả công xứng đáng với những gì họ cống hiến. Rồi cuộc sống hiện tại của hàng ngàn cán bộ, công nhân viên Dầu khí đã nghỉ hưu cũng chưa thể khiến tôi thanh thản. Tôi sẽ còn cảm thấy có lỗi với họ. Không có sự hy sinh của họ, không có những người đầu trần chân đất vác máy đi khoan, đi nhặt từng mẫu quặng, lặn lội lên rừng, xuống biển trong bom đạn, muỗi vắt, bệnh tật… thì làm sao có ngành Dầu khí như bây giờ. Không thể có được. Rồi còn biết bao nhiêu là rủi ro nghề nghiệp chẳng thể nào lường trước. Nhiều rủi ro lắm. Nhưng những gì họ nhận được, so với lớp trẻ hậu sinh là quá chênh lệch. Nhiều người trong số họ vẫn sống một cuộc sống nghèo khó, trong những căn nhà cũ nát. Tôi áy náy vì mình biết như vậy nhưng chưa tìm ra giải pháp tổng thể để khắc phục một cách thực sự hữu hiệu.
- Nghe nói anh và tập thể lãnh đạo đã rất nỗ lực để thành lập Hội Dầu khí… – Tôi hỏi
- Việc thành lập Hội Dầu khí chỉ là một việc trong số nhiều việc cần phải làm, nếu muốn thực sự đền ơn đáp nghĩa thế hệ đi trước nay đã nghỉ hưu. Hơn nữa, các bác, các anh dù đã nghỉ hưu nhưng đó là nguồn “chất xám” rất quý giá cho sự phát triển của ngành Dầu khí. Và thực sự từ khi thành lập, Hội đã có nhiều đóng góp quan trọng cho ngành.
Tôi rất muốn nói điều gì đó với hy vọng giúp ông vơi bớt những trăn trở, nhưng nhìn vẻ mặt ông, tôi biết là mình không nên nói gì, mà hãy lắng nghe ông nói.
- Ông biết không, khi Nhà máy Lọc dầu Dung Quất đi vào hoạt động, nó mang lại cho tỉnh Quảng Ngãi một khoản ngân sách hàng năm khoảng 20 nghìn tỉ đồng. Trước kia Quảng Ngãi là tỉnh nghèo, Trung ương phải cấp ngân sách hàng năm, thì giờ đây họ đã có tiền để nộp lại cho Nhà nước. Nhờ có dự án mà an ninh năng lượng quốc gia được đảm bảo, góp phần giảm nhập siêu và tăng tỉ suất chất xám và công nghệ trong sản phẩm dầu mỏ. Ai cũng dễ dàng nói như vậy.
Trên thực tế, thứ có thể nhìn thấy là cả dải miền Trung nghèo khó đang thay đổi từng ngày. Nhưng còn có một sự thật khác khuất phía sau, ít người chú ý là, hiện Quảng Ngãi vẫn còn tới 6 huyện nghèo. Hàng chục ngàn bà con ở 6 huyện đó vẫn phải ngày ngày đánh vật với việc kiếm từng bữa cơm.
Dừng lại giây lát, ông nói tiếp:
- Không chỉ riêng ở Quảng Ngãi, ở Cà Mau, Hà Tĩnh, Thanh Hóa và nhiều nơi khác cũng xảy ra hiện tượng tương tự. Hàng triệu người được hưởng lợi từ những dự án của chúng tôi, nhưng vẫn còn hàng trăm ngàn người vì thế mà vất vả, thiệt thòi. Mà toàn là những người không đáng phải chịu khổ. Những người cả trong chiến tranh và trong thời bình đều hy sinh nhiều nhất cho cộng đồng. Họ đáng được cộng đồng bù đắp lại. Nhưng bao nhiêu năm rồi chúng ta vẫn chưa có cách nào khắc phục hiện tượng đáng buồn này. Tôi cũng chưa góp được gì nhiều về giải pháp. Từ hàng chục năm trước, khi còn ở Sông Đà, tôi đã từng chứng kiến nghịch cảnh: Cứ điện đến đâu, dân khổ đến đó! Thật là bất công và đau lòng. Nhưng hiện tượng đó vẫn tiếp tục tái diễn, như một điều vô lý cứ được phép tồn tại, làm sao mà có thể không trăn trở được.
Tôi biết là mục đích của mình không còn cơ hội để thực hiện, ngoại trừ tôi là kẻ vô cảm và vô duyên. Tôi bèn gỡ lại bằng việc hướng câu chuyện sang một hướng khác mà tôi và chắc chắn nhiều người quan tâm. Tôi hỏi ông rằng, trước khi rời khỏi chức Chủ tịch Hội đồng thành viên, thật lòng ông nghĩ gì về tương lai của ngành Dầu khí. Ông trả lời tôi giống như nói ra điều ông vẫn nung nấu hàng ngày:
- Chúng ta phải xây dựng ngành Công nghiệp Dầu khí mạnh không chỉ vì mục tiêu kinh tế, mà còn vì mục tiêu bảo vệ chủ quyền. Trên thực tế, nhiều cán bộ, công nhân viên của ngành Dầu khí đang kiêm luôn cả vai trò người chiến sĩ. Có hai cơ sở chắc chắn để tôi tin ngành Dầu khí sẽ tiếp tục phát triển.
Thứ nhất, ngành Dầu khí có một đội ngũ chuyên gia, kỹ sư, công nhân lành nghề được chọn lựa, đào tạo cực kỳ kỹ lưỡng và bài bản, rất giỏi về chuyên môn. Nhiều người bên ngoài không thể hình dung được thực tế này đâu. Có thể coi đó là thứ vốn liếng quý hơn vàng của cả dân tộc chứ không chỉ của riêng Dầu khí.
Thứ hai, đó là một tập thể gắn kết, thân thiện, đáng tin cậy và quan trọng hơn là có khát vọng lớn. Hầu như các đơn vị đều khao khát vươn lên để có vị trí quan trọng trong mắt đối tác. Tôi cho đó là một thái độ yêu nước rất thiết thực, một phẩm chất rất quý. Hiện tại đường đi đã rõ, định hướng rất tốt. Vấn đề là phương pháp phải hợp lý và thông minh. Theo tôi, tới đây ngành Dầu khí phải hướng mạnh ra bên ngoài.
Chúng ta có nhiều lợi thế ngoại giao, được xây đắp bằng những hình ảnh của quá khứ. Đó là công sức, xương máu của cha anh mà chúng ta không được lãng phí. Nhờ thế mà nhiều nơi trên thế giới rất quý trọng Việt Nam. Nước khác vào chưa chắc đã được, nhưng Việt Nam thì họ hoan nghênh. Phải tận dụng lợi thế này thật tốt. Cuối cùng, phải chuyên nghiệp và bền vững. Đại học Dầu khí đang xây dựng, cùng với Viện Dầu khí sau khi thống nhất, sẽ thành Học viện Dầu khí và là cơ sở đảm bảo cho những mục tiêu tăng tốc và hiện đại của ngành.
Những lời này ông Đinh La Thăng nói một cách rành rõ, khúc triết và có thể thấy nó cũng rất da diết, nỗi da diết của người đam mê hành động và sự phát triển. Bỗng dưng tôi thấy những dự định ban đầu của mình thật bé nhỏ, lạc lõng. Lạc lõng vì lỗi nhịp với điều ông quan tâm. Thay vì ghi chép, tôi cũng bị cuốn theo những gì ông triền miên suy nghĩ và thể hiện một phần thành lời trong suốt cuộc chuyện, để cảm nhận từ đó tiếng vọng mạnh mẽ của một nhịp đập lớn. Đó là nhịp đập được cộng hưởng từ khát vọng của rất nhiều cuộc đời. Chỉ những trái tim lớn, luôn hướng về người lao động, hướng về cộng đồng bằng những ưu tư thường trực mang tính sứ mệnh, mới có khả năng tạo ra nhịp đập như vậy.
Hà Nội, tháng 7/2011
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét